17.01.2025
Rok 2024 ukazał wyraźne różnice regionalne w cenach mleka oraz ilościach skupu, co odzwierciedla zróżnicowanie struktury rolnictwa w Polsce. Regiony o wysokiej koncentracji produkcji mleka charakteryzowały się większymi wolumenami skupu i korzystniejszymi cenami, podczas gdy w innych województwach te wskaźniki były znacząco niższe. Czynniki takie jak geografia, wydajność gospodarstw, dostęp do infrastruktury oraz koszty produkcji miały istotny wpływ na te zróżnicowania.
Różnice w ilościach skupu mleka
W 2024 roku największy udział w skupie mleka miało województwo podlaskie, które dostarczyło aż 2,18 miliarda litrów mleka. Było to 82% więcej niż mleko pochodzące z innych regionów, które trafiły do tego województwa. To pokazuje dominującą pozycję województwa podlaskiego jako lidera w produkcji mleka w Polsce. Województwa wielkopolskie, kujawsko-pomorskie oraz warmińsko-mazurskie zajmowały kolejne miejsca pod względem wielkości skupu, choć w tych regionach odnotowano spadki, które wyniosły odpowiednio 768,9 miliona litrów, 525,4 miliona litrów i 477,5 miliona litrów w porównaniu do lat poprzednich. Województwa zachodnie, takie jak dolnośląskie i zachodniopomorskie, odnotowały najniższe wartości skupu, co wynikało głównie z mniejszej koncentracji hodowli krów mlecznych.
Regionalne różnice w cenach mleka
W listopadzie 2024 roku średnia cena skupu mleka w Polsce wynosiła 233,47 zł/hl, jednak pomiędzy regionami występowały znaczące różnice. Najwyższe ceny mleka zaobserwowano w województwach lubelskim (243,62 zł/hl), podlaskim (242,44 zł/hl) i mazowieckim (238,63 zł/hl). Z kolei najniższe ceny występowały w województwach małopolskim (214,90 zł/hl), pomorskim (218,73 zł/hl) oraz łódzkim (220,16 zł/hl). Różnice te odzwierciedlają zarówno strukturę produkcji, jak i koszty transportu oraz jakość mleka dostarczanego do skupu.
Czynniki wpływające na różnice regionalne
Jednym z kluczowych czynników wpływających na różnice regionalne w skupie mleka jest koncentracja dużych gospodarstw mlecznych. Regiony takie jak Podlasie, które mają wysoki udział gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka, charakteryzują się większymi wolumenami skupu oraz korzystniejszymi cenami, co wynika z ich zdolności do negocjowania warunków z zakładami przetwórczymi. W regionach zachodnich, gdzie dominują gospodarstwa mniejsze i mniej wyspecjalizowane, wolumen skupu oraz ceny są znacznie niższe.
Kolejnym czynnikiem jest dostęp do infrastruktury, takiej jak mleczarnie czy punkty skupu, co wpływa na koszty transportu i opłacalność produkcji. Województwa o bardziej rozwiniętej infrastrukturze, takie jak podlaskie czy mazowieckie, mogą oferować lepsze ceny producentom, podczas gdy regiony z mniejszą liczbą zakładów przetwórczych muszą ponosić wyższe koszty logistyczne.
Wpływ mają także warunki środowiskowe, które determinują wydajność hodowli. Regiony o sprzyjającym klimacie i dostępie do wysokiej jakości pasz, takie jak Podlasie, osiągają lepsze wyniki w produkcji mleka, co przekłada się na wyższe ceny i większy wolumen skupu.